Vücudun Tamir Yolu: Balık Yağı

      Besin takviyeleri içerisinde en çok kullanılan tür balık yağlarıdır. Şu anda dünyada altı yüzden fazla balık yağı markası bulunmakta. Yirmi bini son on yılda çıkmak üzere toplamda otuz binin üzerinde de tıbbi makale bulunmakta balık yağları için.

     Peki neden bu kadar önemli bu yağ? Çünkü vücudun tamir yolağı denilen inflamatuar yolağı düzelten temel gıda omega 3. Şöyle düşünebilirsiniz; vücut da bir ev gibi tuğlalardan oluşuyor olsaydı, vücudumuzun tuğlaları hücreler olurdu. Ve her hücremizin temel yapı taşlarından biri omega 3'tür. Yani sizde omega 3 eksik olduğu zaman tuğlalarınız çürük olacağı için vücudunuz en küçük bir depremde çok büyük bir hasar almaya yatkın olacaktır. Hastalıklara yatkınlığınız artacaktır. Eksikliğinde de alzheimer, demans, depresyon, kanser, gibi hastalıklara yatkınlığın arttığını da biliyoruz.(Shahidi F, Ambigaipalan P. Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Their Health Benefits. Annu Rev Food Sci Technol. 2018 Mar 25;9:345-381. doi: 10.1146/annurev-food-111317-095850. PMID: 29350557.)

     "Biz balık yiyoruz zaten neden balık yağını dışarıdan alayım?" diye sorabilirsiniz lakin siz balığı kızarttığınız zaman omega 3 özelliğini kaybetmekte. Yani siz balığı çiğ yemediğiniz sürece balıktaki omega 3 ten yararlanamamaktasınız. İkinci olarak ise, bitkilerde en çok da cevizde bulunduğunu bildiğimiz omega 3 maalesef yok denecek kadar az bulunmakta. İlk yazımda anlattığım üzere meyve ve sebzelerde vitamin ve minerallerin azaldığını biliyoruz maalesef bundan omega 3 de nasibini almış durumda. Bunun en belirgin halini de toplumda özellikle de çocuklarda astım, ekzema gibi allerjik hastalıkların artmasından anlayabiliriz aslında.(Brigham EP, Woo H, McCormack M, Rice J, Koehler K, Vulcain T, Wu T, Koch A, Sharma S, Kolahdooz F, Bose S, Hanson C, Romero K, Diette G, Hansel NN. Omega-3 and Omega-6 Intake Modifies Asthma Severity and Response to Indoor Air Pollution in Children. Am J Respir Crit Care Med. 2019 Jun 15;199(12):1478-1486. doi: 10.1164/rccm.201808-1474OC. PMID: 30922077; PMCID: PMC6580674.)

       Altıyüzden fazla omega 3 takviyesi bulunmakta piyasada ve bir çok reklamı yapılan omega 3 firması da dahil satılan çoğu omega 3'ün vücuda yararından çok zararı bulunmakta. Bugün daha çok doğru omega 3 seçimi nasıl yapılır onu anlatacağım. Çünkü toplumda omega 3 alımı arttıkça inanıyorum yanlış omega 3 sonucu hastaneye kaldırılma durumu da artacaktır.

     Dikkat etmemiz gereken kriterler neler? Öncelikle ve en önemlisi omega 3 takviyesinin içinde E vitamini olmasıdır. Çünkü omega 3 tek başına oksidasyon kaynağıdır. İçinde nötralize edecek bir  E vitamini yoksa vücuda zararı artacaktır ve bir nevi vücudu çürütecektir.(Nenseter M.S., Drevon C.A. Dietary polyunsaturates and peroxidation of low density lipoprotein. Curr. Opin. Lipidol. 1996;7:8–13. doi: 10.1097/00041433-199602000-00003.) Reklamları olan bazı ürünlerde bile E vitamini olmadığı ve ağır metal oranı yüksekçe olduğu için bir ay kullanın bir ay ara verin gibi çözümlere başvurmaktadır. 

     İkinci olarak IFOs belgesi almış olmasıdır. Bu belge dünyadaki bütün omega 3 yağ asidi satışını  denetleyen bağımsız bire kurumdur ve dört parametreye bakar. 

1- Konsantrasyon

Bir omega 3 IFOs belgesi alabilmesi için içindeki omega 3 en az %60 oranında olmalı ve EPA/DHA oranı dediğimiz içindeki yağ asitleri oranı 2/1 en fazla 3/1 olmalıdır.

2- Saflık, güvenirlilik, temizlik

PCB(poliklorobifenidler), dioksin ve furan seviyeleri, belirlenen seviyenin altında olmalıdır. Genellikle hayvansal yağlarda biriken bu üç madde. vücut için aşırı toksiktir. Vücutta sitotoksik ve gen mutasyonu etkileri mevcuttur.(Egusquiza RJ, Ambrosio ME, Wang SG, Kay KM, Zhang C, Lehmler HJ, Blumberg B. Evaluating the Role of the Steroid and Xenobiotic Receptor (SXR/PXR) in PCB-153 Metabolism and Protection against Associated Adverse Effects during Perinatal and Chronic Exposure in Mice. Environ Health Perspect. 2020 Apr;128(4):47011. doi: 10.1289/EHP6262. Epub 2020 Apr 30. Erratum in: Environ Health Perspect. 2020 Jul;128(7):79001. PMID: 32352317; PMCID: PMC7228131.)

3- Stabilite

Raf ömrü olarak bilinen stabilite, raf ömrü geçmeden etkisinin geçip geçmediğine dair bakılan standarttır.

4- Ağır metal ve civa seviyesi

Kurşun, civa, arsenik ve kadmiyum değerleri araştırılarak belirlenen limitlerin altında olup olmadığına bakılır. Kadmiyum ve civa gibi ağır metaller insan vücudunda birikerek zaman içerisinde santral sinir sistemi bozuklukları ile nörolojik bozukluklara, görme ve duyu kayıplarına neden olabilmektedir. Ağır metal alımını minimalize etmek için özellikle vejetaryen balıklardan alınan omega 3 kullanılması gerekiyor. 

     Diğer önemli bir nokta ise kapsülün sığır jelatini değil de balık kıkırdağından yapılması. Çünkü balık yağını sığır jelatinine sardığınız zaman etkililiği yüzde kırklara kadar düşmekte.  Gerekli verimi alamamaktasınız.