Alafranga Tedavisi

      Bu haftanın konusu avrupai bir bitki olan kırmızı frenk üzümü. Avrupai frenk üzümü de noni meyvesi gibi tarihçesi eskilere dayanan ve eskiden yara iyileşmesi için kullanılan bir meyve normalde. İsmi ne kadar üzüm diye geçse de aslında tam bir üzüm değil daha çok bir çalı meyvesi. Türkiye'de de özellikle doğu bölgesi yaylalarında bu bitkinin benzeri kırmızı meyveler mevcut. Doğada yaklaşık yirmi beş türü bulunmasına rağmen en çok bilinen siyah, beyaz ve kırmızı frenk üzümü. türleri. Benim de kırmızı frenk üzümü seçme nedenim siyah ve kırmızı frenk üzümünde antioksidan etkisi bulunan antosiyanin maddesinin daha fazla olması lakin kırmızı frenk üzümünün daha fazla bulunması. Ki antosiyanin maddesi bir çok kırmızı mor meyvede bulunmakta. kırmızı mor meyveleri antioksidan yapan temel nedenlerden biri de bu madde aslında. Belki bir başka yazıda daha detaylı anlatırız.

     Frenk üzümü türleri üzerinde yayınlar daha çok ziraat üzerine olduğu için bilgiler de kısıtlı açıkçası. Belki tıbbi yayınları ileride biz yaparız belli olmaz :). Öncelikle tarih boyu öncelikle Avrupa'da yara iyileşmeleri için kullanılmış. Bilimsel çalışmalar da anlamlı ölçüde yara iyileşmesini hızlandırdığını kanıtlamış durumda.(1) Özellikle de ağız içi yaralarda şurubu yapılarak kullanıldığında oral aft ve benzeri yaraları iyileştirdiği de ispatlanmış(2)

     Burada bir dip not düşmek istiyorum. Şurup kelimesini ayrı bir şekilde açıklamak istiyorum. Her şurup bir değil. Bu tamamen Türkçe'mize kısıtlı geçen kelimeler kaynaklı bir durum. Örneğin baklavada kullanılan glukoz şurubu ile özellikle bazı takviye ve meyve özütü şuruplarında kullanılan şurup arasında neredeyse yirmi otuz kat şeker farkı bulunmakta. Yani bir meyve özütüne geçen glukoz şurubu şekerinize dokunmazken bile baklavada bulunan glukoz şurubunu içtiğiniz gibi şekeriniz tavan yapacaktır.

     Kırımızı frenk üzümüne geri dönüş yaparsak kırmızı frenk üzümünün bir diğer etkisi de antimikrobik olması. Yapılan çalışmalarda kırmızı frenk üzümünün anti fungal ve antibakteriyel etkilerinin yani mantar ve bakteri hastalıklarında tedavilere ek kullanıldığında iyileşmeyi hızlandırdığı bulunmuş(3). 

     Bir diğer etkisi ise HCC(hepatosellüler kanser) üzerine. Yapılan çalışmalar kırmızı frenk üzümünün HCC hücrelerinde çoğalma hızını önemli ölçüde azalttığını kanıtlamıştır.(4) Benim de araştırmalar yaparken en çok dikkatimi çeken şey özellikle yara iyileşmesinde kullanılan meyve ve meyve özlerinin aslında bir yerde kanserde de iyileşmeyi hızlandırması yönünde. Teorim ise yara iyileşmesinde vücudun yaptığı şey deride yarayı iyileştirirken yabancı dokuların da uzaklaşmasını hızlandırmak. Antioksidan meyveler(kırmızı-mor meyveler) de vücudun oksitlenmesini -çürümesini- toksinleri uzaklaştırarak etki ediyor. Kanser hücrelerini de vücudun uzaklaştırması için destek olurken sağlam hücrelerin de iyileşmesini sağlıyor. Böylelikle farklı mekanizmalarla antioksidan meyveler kanser üzerine de vücutta olumlu etki yapıyor.

(1)Kendir G, Süntar I, Çeribaşı AO, Köroğlu A. Activity evaluation on Ribes species, traditionally used to speed up healing of wounds: With special focus on Ribes nigrum. J Ethnopharmacol. 2019 Jun 12;237:141-148. doi: 10.1016/j.jep.2019.03.038. Epub 2019 Mar 19. PMID: 30902746.

(2) Kranz S, Guellmar A, Olschowsky P, Tonndorf-Martini S, Heyder M, Pfister W, Reise M, Sigusch B. Antimicrobial Effect of Natural Berry Juices on Common Oral Pathogenic Bacteria. Antibiotics (Basel). 2020 Aug 24;9(9):533. doi: 10.3390/antibiotics9090533. PMID: 32847029; PMCID: PMC7557983.

(3) Bishayee A., Haznagy-Radnai E., Mbimba T., Sipos P., Morazzoni P., Darvesh A.S., Bhatia D., Hohmann J. Anthocyanin-rich blackcurrant extract suppresses the growth of human hepatocellular carcinoma cells. Nat. Prod. Commun. 2010;5:1613–1618. 

(4) Ambrosio R.L., Gratino L., Mirino S., Cocca E., Pollio A., Anastasio A., Palmieri G., Balestrieri M., Genovese A., Gogliettino M. The Bactericidal Activity of Protein Extracts from Loranthus europaeus Berries: A Natural Resource of Bioactive Compounds. Antibiotics. 2020;9:47. doi: 10.3390/antibiotics9020047.