Ginseng Bitkisinin Antidepresan Özelliği

      Ginseng bitkisinin ana aktif bileşenleri, ginsenosidler denilen maddelerdir. Bu maddeler anti-inflamatuar, antioksidan ve antikanser etkileri dahil olmak üzere çeşitli faydalı etkilere sahip olduğu gösterilen ve klinik araştırma çalışmalarının sonuçları ayrıca psikolojik işlevi, bağışıklık işlevini ve diyabetle ilişkili durumları iyileştirebileceğini göstermektedir(1)

     Bugün temel olarak ginsengin psikolojik etkileri üzerinde bilgi aktarmaya çalışacağım. Psikolojik hastalıkların beyinde temel bazı kimyasalların denge durumları ile alakalı olduğunu biliyoruz. Ginseng de bu denge durumunu düzenlemesi ile fayda sağlamakta. Lakin sadece bu kimyasallar değil insandaki Qi enerjisi denilen enerjiyi de artırarak ruhi hastalıklara iyi geldiği söyleniyor. 

     Geleneksel Çin Tıbbı, depresyonu sadece beyindeki kimyasalların denge durumunun değişmesi ile değil buna ek olarak Qi, kanın duygusal bozuklukları ve işlev bozukluklarının neden olduğu bir hastalık ve sendrom için genel bir terim olarak kabul etmekte. Qi ve kan eksikliği, Qi bozukluğuna yol açarak iç organların Qi'sine zarar verir ve iç organların normal işlevini etkiler. Qi, insan vücudunun hayatta kalması için gerekli olan özel bir madde olarak kabul edildi ve aynı zamanda insan organlarının fonksiyonel aktivitelerinin genel adıdır.(2)

     Depresyonda özellikle monoasit nörotransmitterleri denilen kimyasallar başta olmak üzere bir çok kimyasalın depresyon durumunda azaldığını zaten başta söylemiştik. Ginsenosidler, bu azalmayı kontrol altına alarak başta monoasit nörotransmitterleri olmak üzere depresyonda azalan kimyasal değişikliği azalttığı bulundu. Burada monoasit nörotransmitterlerini özellikle vurguluyorum çünkü son yıllarda özellikle antidepresan tedavide modern tıp için hâlâ birinci sırada. Benzer şekilde serum serotonin(mutluluk hormonu diye bilinen meşhur kimyasal) düzeylerini de artırdığı bulundu.(3)

     Ayrıca ginsengde bulunan saponin, Ginsenoid-Rb1 ve metabolit-K adlı aktif bileşikleri, beyindeki dopamin, nöradrenalin, serotonin sevilerini yukarı çekiyor ve alkol yoksunluğuna bağlı depresyon benzeri semptomları iyileştiriyor. Kronik kullanımda da (yani en az üç aylık kullanımda) depresyonu kimyasalların seviyesini yukarı çekmekle kalmayıp hücre içi kalsiyum değerlerini de azaltıyor.(4)

     Nörendokrin hipotez denilen bir hipotez mevcut. Normalde bu hipotez derki; beyindeki bazı kimyasalların azalması amenna depresyon yapabilir ama hipotalamus ile böbrek üstü bezi arasında sinirsel bir yol var ve bu yolun çok çalışması kortizol denilen bir hormonu çok salgılatacaktır. Bu kortizol hormonunun çok salınması da beyin de dahil bir çok organa zarar verecektir. Bu şekilde beyin kendi kendini yiyecek ve depresyon belirtileri kendini gösterecektir.(5)

     Bu bilgi  neden önemli? Çünkü ginsengin başka bir faydası da bu yolun normal hızında çalışmasını sağlamak. Bu ilk okuduğunuzda fark etmeyeceğiniz önemli bir bilgi aslında. Çünkü bu yolun aktif olarak çalışması gerekir. Sadece fazla çalışması sıkıntı. Ginseng tedavileri bizim için önemli olan kortizol hormonunu etkilemeden depresyon davranışlarını düzeltiyor ve kortizole bağlı olarak gelişen beyindeki kimyasal zehirlenmeyi azaltıyor.(6)

     Normalde antidepresan ilaçlar bu yola da etki ettiği ve bu yolda cinsiyet hormonları olan testesteron ve östrojen de bulunduğu için antidepresan ilaçlar iktidarsızlığa neden olabilmekte. Lakin ginsengin aktif bileşikleri testesteron seviyesini azaltmadan reseptör proteinini artırıyor.(7) Hormonun etkisini ilgili beyin hücresinde sadece ayarlamaya gidiyor. Vücudumuzda her bir madde sadece bir yeri etkilemez. Bir sinir hücresi(bundan sonra sinir hücresi demek yerine nöron diyeceğim) başka beş bin tane nöronu etkilemekte. 

     Bir örnek verirsek, ülkede bir şeker üretimi mevcut ve bu şekeri pastaneler de kullanıyor, lokantalar da kullanıyor, fabrikalar da kullanıyor. Pastanelerin fazla şeker kullanmasından dolayı insanlar hastalanmaya başlarsa o ülkede ne yapılacaktır? Tabi ki de şekeri azaltmayacaktır. Pastanelere giden şeker alımını azaltacaktır böylelikle fabrikalar ve lokantalarda bir sıkıntı olmadan pastanelerin fazla şeker kullanımını önleyecektir. Modern tıpta da pastanelere giden şekeri azaltamadığımız için direkt ülkedeki bütün şekeri azaltmaya çalışıyoruz.

     Başka bir yazıda görüşmek üzere aklınıza takılan soruları yorumlara yazarsanız cevap vermeye çalışacağım.

(1)Kiefer D, Pantuso T. Panax ginseng. Am Fam Physician. 2003 Oct 15;68(8):1539-42. PMID: 14596440.

(2)Jin Y, Cui R, Zhao L, Fan J, Li B. Mechanisms of Panax ginseng action as an antidepressant. Cell Prolif. 2019 Nov;52(6):e12696. doi: 10.1111/cpr.12696. Epub 2019 Oct 10. PMID: 31599060; PMCID: PMC6869450.

(3)Wang X, Zeng C, Lin J, et al. St John's wort, ginsenosides ve klomipraminin deneysel depresyondaki modülatör etkilerini değerlendirmeye yönelik metabonomik yaklaşım . J Proteome Res . 2012; 11 ( 12 ):6223-6230

(4)Xiang H, Liu Y, Zhang B, et al. Hayvan depresyon modellerinde Panax notoginseng'in kaudekslerinden ve yapraklarından toplam saponinlerin antidepresan etkileri ve etki mekanizması . bitki tıbbı . 2011; 18 ( 8-9 ):731-738

(5)Lee S, Rhee DK. Ginseng'in strese bağlı depresyon, anksiyete ve hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen üzerindeki etkileri . J Ginseng Res . 2017; 41 ( 4 ): 589-594

(6) Kim S-O, You J-M, Yun S-J, et al. Ginsenosid rb1 ve rg3, glukokortikoid kaynaklı nörotoksisiteyi azaltır . Hücre Mol Nörobiol . 2010; 30 ( 6 ):857-862

(7)Mou Z, Huang Q, Chu S-F, et al. HPA ve HPG ekseninin düzenlenmesi yoluyla ginsenosid Rg1'in antidepresif etkileri . Biyomed Farmakoter . 2017; 92 :962-971